VISTA college brengt rekenen, taal en burgerschap naar een hoger niveau

Het VISTA college verzorgt 143 mbo-opleidingen op 10 locaties in Zuid-Limburg. In al deze opleidingen worden theoretische en praktische vakken gedoceerd, waarin de basisvaardigheden taal, rekenen en burgerschap een rol spelen. Ilja Castermans, onderwijskundig leider van de afdeling Food & Hospitality Services, en Nina Moust, beleidsadviseur strategie en onderwijsbeleid, vertellen over de werkwijze.

Rekenen: instroom met laag niveau

Castermans en Moust herkennen het beeld dat de Inspectie van het Onderwijs schetst in haar rapporten: veel studenten beginnen hun mbo-opleiding met een (te) laag niveau in het rekenen. Castermans: “Iedereen die aan de instroomeisen voldoet, dus bijvoorbeeld het vmbo of een entreeopleiding [opleiding van een jaar, die jongeren zonder diploma voorbereidt op de arbeidsmarkt of een mbo-opleiding] heeft afgerond”, is bij ons welkom. Maar met name in die opleidingen worden weinig eisen gesteld aan rekenvaardigheid.” Moust: “Het rekenexamen heeft vele jaren niet meegeteld in de slaag-zakregeling. Dat werkte niet motiverend. Vanaf 2022 telt het wel mee. Er zijn nieuwe rekeneisen, maar toch maken we ons een beetje zorgen. Je ziet dat op het vmbo niet alle leerlingen wiskunde of rekenen hebben gehad. Dus ja, het instroomniveau is zeer divers.”

“Om de leesvaardigheid en het plezier in lezen te vergroten, besteden we met de eerstejaarsklassen een halfuur per week aan lezen.”

Taal: lees- en spreekvaardigheid vergroten

Ook in het taalonderwijs staan veel mbo-scholen voor een uitdaging. Moust verklaart: “Vanwege corona werd op het vmbo en de havo anders omgegaan met de diploma-eisen: meer herkansingen, een vak mogen wegstrepen en dergelijke. Begrijpelijk, maar dat maakt het instapniveau wisselend.” Het VISTA college nam de handschoen op. Castermans: “De laaggeletterdheid in onze regio is groot. Veel jongeren worden thuis niet gestimuleerd om te lezen. Om de leesvaardigheid en het plezier in lezen te vergroten, besteden we met de eerstejaarsklassen een halfuur per week aan lezen. Dat mag van alles zijn: boeken, magazines of strips, áls ze maar lezen. Vanaf komend jaar gaan we dit integreren in onze lessen Nederlands.”

VISTA leert de studenten bij Nederlands 5 vaardigheden: lezen, schrijven, luisteren, spreken en gesprekken voeren. Dit wordt zo praktisch mogelijk ingevuld en VISTA-breed via 1 instrument geëxamineerd. “Spreken en gesprekken voeren betekent bijvoorbeeld dat studenten een presentatie houden over een stagebedrijf”, legt Castermans uit. “Zeker in de hospitality is het belangrijk hoe je mensen te woord staat. Wij leren studenten hoe ze achter een balie moeten werken, gasten verwelkomen.” Moust: “Argumenteren en debatteren horen er ook bij. Een stukje taalvaardigheid zit bij het schrijven, spelling is geïntegreerd in het schrijfexamen. Lezen en luisteren worden via een centraal examen getoetst. Wat we ook merken is dat jongeren het steeds lastiger vinden om bijvoorbeeld een telefoongesprek te voeren. Ze doen alles per app. Een berichtje is gemakkelijker dan een conversatie.” Castermans: “Dat vinden ze eng. Daarom geven we bij een aantal opleidingen telefoontrainingen.”

Burgerschap: professionele leergemeenschap

Burgerschap is het meeste abstracte onderdeel van de basisvaardigheden. Hoe zorg je ervoor dat de studenten uitgroeien tot verantwoordelijke, kritische, empathische burgers? “Burgerschap wordt op diverse manieren vormgegeven in het onderwijs”, zegt Moust. “Dat is niet altijd herkenbaar voor de jongeren. We gaan dus op zoek naar meer uniformiteit.” Castermans: “Bij ‘Horeca’ houden we een paar burgerschapsdagen per jaar. Dan kiezen we een bepaald thema, waar we mee aan de slag gaan. Binnenkort is dat de politieke dimensie. Op dit terrein komt toch ons achterland om de hoek kijken. Studenten zijn soms nogal uitgesproken over bepaalde politici. Dat vraagt vaardigheden van de docent, je moet dit toch naar een goede dialoog leiden. We hebben daar ondersteuning bij vanuit allerlei organisaties in het maatschappelijke veld, die we daarvoor uitnodigen, zoals ProDemos.”

“Onze burgerschapsdocenten trekken samen op”, vervolgt Castermans. “Ze komen bij elkaar en bespreken het vak. Steeds meer collega’s haken aan bij de professionele leergemeenschap Burgerschap. Er is een Teams-omgeving waarin allerlei materialen beschikbaar zijn en best practices worden gedeeld. Een mooie ontwikkeling.” Moust: “We maken sprongen hierin. Juist om de burgerschapsdocenten die moeilijke gesprekken te kunnen laten voeren en er niet voor weg te lopen. Het Expertisepunt Burgerschap ondersteunt de scholen hierin. Dus er komt ook steeds meer professionalisering vanuit de sector.”

“Bij VISTA wordt het gemeengoed dat docenten bij elkaar in de keuken kijken en elkaar inspireren.”

Onze tip? Samenwerking is de crux!

De kracht van het VISTA college ligt in de platte, flexibele structuur en in de verbondenheid van medewerkers. Castermans: “De opleidingsmanagers vallen direct onder het College van Bestuur, evenals de hoofden van de ondersteunende diensten. De lijnen zijn kort, er is geen tussenlaag. De Raad van Toezicht en de Ondernemingsraad zijn nauw betrokken. Ook de Centrale Studentenraad praat mee over de invulling van het onderwijs. Studentenparticipatie staat hoog de agenda. We zien studenten sowieso steeds vaker het initiatief nemen om in gesprek te gaan over het onderwijs. Hoewel ze pas 16, 17 jaar zijn, ontstaat zo een mooie dialoog, zij het soms wat ongepolijst. Heel positief!”

Nina Moust: “Als ik een tip mag geven aan andere opleidingen, is dat: werk samen! Bij VISTA wordt het steeds meer gemeengoed dat docenten bij elkaar in de keuken kijken en elkaar inspireren. Zoals er nu een groep rekendocenten is, die zich inspant om het rekenonderwijs verder te integreren in andere vakken.” Ilja Castermans: “We hebben binnenkort ons eerste VISTA innovatie-event, waarop alle opleidingen zich aan elkaar presenteren. We hebben een prachtig programma met workshops, standjes en keynotes. Daar tonen we elkaar wat we doen en waar we trots op zijn. Zo worden we met zijn allen steeds beter.”